Руската вакцина „Спутник 5“ е прва регистрирана вакцина против ковид-19 во светот. Како успеаја да ја направат за толку кратко време? Зошто треба да се вакцинираме? На овие и на сите други прашања што многу ве интересираат одговара проф. д-р Виктор Абрамович Зујев, познат руски вируолог од центарот за епидемиологија и микробиологија „Гамалеј“.
Виктор Абрамович, колку што знаеме, неодамна сте биле вакциниран против ковид-19. Затоа, нашето прво прашање е: како се чувствувате?
Извонредно! Немав никаква слабост, не забележав никаква промена во моето субјективно чувство. Згора на тоа, да бидам целосно објективен, по вакцината си ја мерев температурата секој ден. Сè беше нормално – 36,6. Неодамна направив тест за антитела на ковид-19. Се покажа дека тие се натрупале и сега знам дека сум сигурно заштитен.
Неодамна низ целиот свет се прошири веста: ќерката на претседателот на Русија, Владимир Путин, ја испроба на себе оваа вакцина. Се зборуваше дека по вакцината ѝ се зголемила температурата. Дали е тоа нормално?
Тоа е сосема нормално и само укажува на тоа дека вакцината работи. По вакцината, може да се појават скок на температурата, главоболка и слабост, кои исчезнуваат следниот ден, како што беше случај со ќерката на претседателот Путин. Сепак, ова не значи дека таквата слабост задолжително ја придружува вакцинацијата. Кај некого таа ќе се манифестира, кај некого нема. Кај мене, на пример, ја немаше, а јас сум многу постар од ќерката на Путин.
Извинете за индискретното прашање, но колку години имате?
Зошто индискретно? Јас не ги кријам моите години. Имам само 91 година. И се чувствувам сосема нормално – работам, правам експерименти, сам возам автомобил.
Вакцина со историја
Како во такви, иако млади но поодминати години, не се плашевте да направите експеримент врз себе?
Работам во центарот за епидемиологија и микробиологија „Гамалеј“ повеќе од 60 години. Иако јас лично не учествував во развојот на вакцината, многу добро ги познавам оние што се занимаваа со тоа. Тие во никој случај не се несериозни луѓе – кон создавањето на оваа вакцина научниците одат веќе 25 години.
Сепак, се зборува дека вакцината е направена за рекордно кратко време, а вие велите дека за нејзиното создавање е потрошен четвртина век. Како? Пред 25 години никој не ни знаеше за ковид-19…
Но, затоа постоеја други вируси (од ист и сличен тип). Работата е во тоа што оваа вакцина е создадена на основа на вектор. Првично оваа технологија беше развиена за лекување генетски заболувања, а потоа на соработникот на нашиот центар, професорот Б.С. Народицки му падна на памет идејата да ја примени векторската технологија за создавање вакцини против разни вирусни заболувања.
Суштината на технологијата е во тоа што за да се добие вакцината, научниците земаат аденовирус лишен од можноста да се размножува, што значи и способноста да предизвикува заболување. Во внатрешноста на аденовирусот се „вметнуваат“ протеини на друг патоген, на кој мора да се создаде имунитет. Всушност, аденовирусот настапува како еден вид „превоз“, транспортно средство на кое се „натоварени“ парчиња протеини од друг вирус – оној од кој е потребно да се заштити лицето.
Поврзани објави
Оваа технологија руските научници добро ја проучија и доби добри препораки при изработката на вакцината против вирусот блискоисточен дишен синдром (МЕРС) – „близок роднина“ на денешниот коронавирус. Покрај тоа, специјалисти од нашиот институт користеа векторска технологија за да создадат вакцина против страшниот вирус ебола, како резултат на што стапката на смртност достигна 100%. Оваа вакцина беше прифатена како најдобра во светот, а нејзините пронаоѓачи беа поканети во Женева, во седиштето на Светската здравствена организација, каде што и говореа за неа.
Истиот метод го користеле научниците за да создадат вакцина против ковид-19. Бидејќи, како што веќе реков, тие ја пробаа оваа технологија повеќепати претходно, можеме со сигурност да зборуваме за нејзината безбедност и ефикасност. Покрај тоа, постојат убедливи основи за претпоставка дека имунитетот против ковид-19 ќе се одржи две години по вакцинирањето.
Исто така е јасно дека вакцината против ковид-19 ќе даде и клеточен и хуморален имунитет. Како што е познато, хуморалниот имунитет е одговорен за создавање антитела кон вируси. Впрочем, тој не дозволува заразување, а клеточно не му дозволува на вирусот да се размножува внатре во клетките доколку сепак успеал да ја пробие имунолошката заштита.
Значи, вакцината дава стопроцентна гаранција дека лицето нема да се разболи?
Стопроцентна гаранција дава само полисата за осигурување, и тоа само во рекламни брошури. Секој имунитет може да се пробие. Но, како и во случај на грип, дури и ако се зарази со коронавирус, вакцинираното лице ќе ја поднесе болеста лесно и без компликации.
По законите на виша сила
Западните медиуми ја критикуваат руската вакцина, велејќи дека не ја поминала третата фаза на тестирање и дека затоа малку сме побрзале со регистрацијата...
Кај нас постои закон според кој, во околности на виша сила, во кои спаѓа пандемија, вакцината може да се регистрира по втората фаза клинички испитувања. Се разбира, може долго да се филозофира и да се зборува дека нема доволно тестови за да се прогласат ефикасноста и безбедноста на вакцината, како и дека треба прво да се тестира на 10.000 луѓе, потоа на 30.000, па на 100.000 доброволци и така бесконечно. Но луѓето продолжуваат да се разболуваат и да умираат, а неопходно е да се спасуваат уште денес.
Лекарскиот надзорен орган на Русија препорачува
За превенција од коронавирусот:
- На јавни места користете медицински маски. Маските за еднократна употреба треба да се менуваат на секои два часа. Не смеете да ги користите повторно. Ако носите маска за повеќекратна употреба, подобро е да понесете неколку парчиња за промена. Таквите маски мора редовно да се перат на висока температура.
- Одржувајте физичка дистанца и избегнувајте затворени простори каде што има повеќе луѓе. Трудете се растојанието помеѓу вас и другите да биде најмалку метар и половина.
- Почесто мијте ги рацете, со сапун, најмалку 30 секунди. На јавни места користете средства за дезинфекција на рацете.
- Со валкани раце не допирајте ги устата, носот, очите, медицинската маска доколку веќе сте ја ставиле (до тоа несвесно доаѓа просечно 15 пати на час).
- Редовно чистете ги површините на уредите што ги допирате (мобилниот телефон, тастатурата на компјутерот, глувчето, клучевите, воланот…).
Текст: „Руски доктор“
Фото: Pixabay, Getty Images